Vanaf 15 maart 2023 is Martijn Intven (1982) benoemd als hoogleraar beeldgestuurde radiotherapie. Deze nieuwe positie valt onder het Speerpunt Kanker en de divisie Beeld en Oncologie van het UMC Utrecht.
Martijns aanstelling is hem op het lijf geschreven. Al sinds zijn afstuderen in 2009 (Geneeskunde in Leuven) heeft hij zich gericht op hoe beeldvormende technieken kankerbehandelingen kunnen verbeteren. In 2009 begon hij bij UMC Utrecht aan zijn promotieonderzoek: hoe kan de MRI-scan gebruikt worden om de slagingskans van radiotherapie bij endeldarmkanker te voorspellen? Twee jaar later startte hij ook ook zijn opleiding tot radiotherapeut-oncoloog in Utrecht. Na zijn promotie en zijn opleiding te hebben afgerond, werd hij staflid bij de afdeling radiotherapie Tegelijkertijd bleef hij actief als onderzoeker op het gebied van beeldvorming bij radiotherapie. Zo was hij vanaf het begin nauw betrokken bij de introductie van de 1.5T MR-linac in de dagelijkse ziekenhuispraktijk. Dit baanbrekende apparaat is een uitvinding van UMC Utrecht. Het maakt gebruik van MRI-beelden om het bestralingsgebied aan te passen aan de ligging van de tumor en het omliggende gezonde weefsel. Hierdoor kunnen veel tumoren met hogere precisie worden bestraald, ook wanneer ze erg beweeglijk zijn.
Bestralen met precisie
Sinds de klinische introductie van de MR-linac in 2018 coördineerde Martijn de toepassing van MRI-geleide radiotherapie bij diverse tumorsoorten, waaronder endeldarmkanker en alvleesklierkanker. De MR-linac bleef niet alleen in Utrecht. Patiënten kunnen inmiddels ook terecht bij andere centra in Nederland om zich met het toestel te laten behandelen. En ook wereldwijd wordt de MR-linac volop ingezet in de strijd tegen diverse typen kanker. En niet zonder reden. Het apparaat maakt radiotherapie namelijk veel minder belastend voor de patiënt. Door de hogere precisie wordt het omliggende, gezonde weefsel minder aangetast. Verder kan veilig een hogere dosis per dag gegeven worden. Daardoor hoeven patiënten minder vaak naar het ziekenhuis te reizen voor hun radiotherapie. Ook kan bij sommige tumorsoorten veilig een hogere totaaldosis worden gegeven, waardoor er meer kans is op controle van de tumor. “Als we met hoge precisie veilig een hoge dosis kunnen geven, kunnen we steeds meer bereiken bij veel tumorsoorten, zelfs resultaten die vergelijkbaar zijn met chirurgie. Hierdoor verwachten we dat radiotherapie in de toekomst voor sommige tumoren een niet-invasief alternatief kan worden voor sommige operaties”, vertelt Martijn.
De MR-linac wordt nu inmiddels toegepast bij prostaat-, endeldarm-, alvleesklier, nier-, long- en gynaecologische tumoren en bij uitzaaiingen in de lever, bijnier en lymfeklieren. Martijn streeft ernaar dat verder elke radiotherapiebehandeling in de toekomst preciezer wordt. Niet alleen door de behandeling met de MR-linac verder te optimaliseren, maar ook door bijvoorbeeld CT-geleide technieken te ontwikkelen die de precisie verbeteren. Martijn: “Op dit moment lopen diverse verdere onderzoeken naar de slagingskans van een behandeling met de MR-linac. Welke patiënten hebben profijt van de MR-linac? En wie kunnen beter direct geopereerd worden? Deze studies hebben nu vooral betrekking op prostaat-, endeldarm- en alvleesklierkanker, maar worden in de nabije toekomst uitgebreid naar andere tumortypen.” Martijns onderzoek helpt om kankerbehandelingen steeds beter te personaliseren: per patiënt wordt gekeken welke procedure het beste bij hem/haar past in plaats van één standaardstrategie voor iedereen in te zetten, zoals vroeger het geval was. Die personalisering is een van de hoofddoelen van het Utrechtse Speerpunt Kanker, om zo de overlevingskans en levenskwaliteit van mensen met kanker te verbeteren.
Beter behandeld met beeld
Het oncologisch onderzoek van het UMC Utrecht staat wereldwijd hoog aangeschreven. Beeldgestuurde therapie is een van de drie grote onderzoeksgebieden van het Speerpunt Kanker: hoe kunnen we therapieën tegen veel verschillende kankervormen verbeteren door middel van beeldsturing? Daarnaast is het UMC Utrecht ook een internationaal leidende kennis- en zorginstelling voor de beeldgestuurde behandeling van niet-kwaadaardige aandoeningen. Martijns benoeming in beeldgestuurde radiotherapie is dan ook vanzelfsprekend. Door zijn leerstoel kan het UMC Utrecht onderzoek naar oncologische behandelingen met beeldgestuurde techniek namelijk versnellen. Daarnaast sluit Martijns benoeming naadloos aan bij een van de overkoepelende doelen van het UMC Utrecht: tegen 2025 moeten beeldgestuurde interventies de standaard zijn geworden om niet alleen kanker maar ook veel andere aandoeningen effectiever aan te pakken. Martijn: “Voor beeldgestuurde radiotherapie is dit nog maar het begin. We verwachten dat behandelingen in de toekomst steeds preciezer en meer gepersonaliseerd worden op basis van de MRI-beelden die we voor en tijdens de behandeling maken.”
